TÜİK ulusal eğitim istatistikleri: Eşitsizliği gözler önüne serdi

TÜİK’in ulusal eğitim istatistikleri eşitsizliğin itirafı oldu. Kademe yükseldikçe erkekler daha ‘başarılı’ gözükürken okuma yazma bilmeyen kadın sayısı hâlâ daha fazla. Bölgesel olarak batı, doğudan daha ‘iyi’. BirGün’den Mustafa Kömüş’ün haberine göre,Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 Ulusal Eğitim İstatistikleri de bu eşitsizliği bir kez daha doğruladı. Okur-yazarlıktan ortalama mezuniyet yılına hem bölgesel hem de cinsiyetler arasında eşitsizlik istatistiklere yansıdı.

Buna göre 25 yaş üstünde yükseköğretim mezunlarının oranı geçen yıl yüzde 24,6 oldu.  Ortaöğretim ve üzeri eğitim seviyelerinden mezun olanların oranı ise yüzde 48,3 olarak gerçekleşti.

KADINLARDA DAHA DÜŞÜK

25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi ise 9,3 yıl oldu. 2023 yılında kadınların ortalama eğitim süresi 8,6 yıl iken, erkeklerin ortalama eğitim süresi 10,1 yıl. Kadınlar erkeklerden 1,5 yıl daha az eğitim aldı. Okul bitirme konusunda da erkek ve kadın eşitsizliği göze çarptı. Kademe yükseldikçe kadın oranı azaldı. Örneğin okuma yazma bilmeyen ya da ilkokul mezunu kadın sayısı daha çokken, lise mezunu veya üniversite mezunu erkek daha fazla.

Bir diğer eşitsizlik ise bölgeler arasında oldu. Batı’da ortalama eğitim süresi daha fazla. TÜİK verilerine göre 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresinin 2023 yılında en yüksek olduğu il 10,7 yıl ile Ankara olurken, bu ili sırasıyla İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti. Ortalama eğitim süresinin en düşük olduğu il ise 7,4 yıl ile Ağrı oldu. Bu ili sırasıyla Urfa, Muş, Kastamonu ve Van izledi.

Ayrıca burada da kadın ve erkek arasındaki eşitsizlik devam etti. Ankara’da ortala eğitim süresi erkeklerde 11,8 yıla kadar çıkarken kadınlarda 10,1 yıl olarak gerçekleşti. Ağrı’da ise kadınların ortalama eğitim süresi sadece 6 yıl olurken erkekler 8,8 yıl okuyabildi.

Okuma yazma bilenlerde de eşitsizlik göze çarptı. 6 yaş ve üzeri nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 97,6 olarak hesaplandı. Kadınlarda okuma yazma bilen oranı yüzde 96, erkeklerde ise yüzde 99,2.

Yükseköğretim mezunlarında ise annelerin eğitim durumu etkili oldu. Çocuğun bakımıyla genelde anne ilgilendiği için annenin eğitim durumu bunu doğrudan etkiledi. 25 yaş ve üzeri nüfusta, annesi yükseköğretim mezunu olan fertlerin yüzde 84,6'sının yükseköğretim düzeyini tamamladığı tespit edildi. Babası yükseköğretim mezunu olan fertlerin ise %80,2'si yükseköğretimi tamamlayabildi.

‘ERKEK EĞİTİM’ 

TÜİK verilerine göre 25 yaş üstü kadın ve erkeklerin durumu şöyle %:

• Okuma yazma bilmeyen:

Kadın: 5,4

Erkek: 0,8

• Okuma yazma bilen, fakat bir okul bitirmeyen:

Kadın: 6,1

Erkek: 1,7

• İlkokul:

Kadın: 26,3

Erkek: 17,4

• İlköğretim:

Kadın: 8

Erkek: 10,7

• Ortaokul:

Kadın: 11,4

Erkek: 14,8

• Lise:

Kadın: 19,4

Erkek: 27,8

• Üniversite:

Kadın: 19,6

Erkek: 22,5